عاطفه نوراللهی
روانشناس
تحقیقات جدید محققان نشان میدهد که شیوه نظارت والدین بر استفاده نوجوانان از تلفن همراه و فضای مجازی، میتواند بر احساس اعتماد، رابطه والد–فرزند و حتی سلامت روان نوجوانان اثر بگذارد.
به گزارش پایگاه خبری سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران، تحقیقات انجامشده در سال ۲۰۲۳ میلادی توسط پژوهشگران دانشگاههای آریزونا و ایالتی پنسیلوانیا، نشان میدهد والدینی که نظارت محدودکننده و سختگیرانه دارند – مانند گرفتن گوشی، بررسی پیامها یا محروم کردن فرزند از اینترنت – معمولا با پیامدهایی مانند پنهانکاری، کاهش اعتماد، تنش خانوادگی و مشکلات رفتاری بیشتر در نوجوانان روبهرو میشوند.
نوجوانانی که احساس میکنند حریم خصوصیشان نادیده گرفته میشود و والدینشان به آنها بیاعتماد هستند، معمولا پیوند عاطفی ضعیفتری با خانواده خود دارند و کمتر تمایل به گفتوگو درباره مسائل شخصی نشان میدهند.
در مقابل، پژوهشگران تأکید میکنند که در میان نوجوانان پرخطر یعنی افرادی که رفتارهای پرخاشگرانه یا گرایش به فعالیتهای آسیبزا دارند، نظارت فعال و آگاهانه والدین میتواند نقش محافظتی مهمی داشته باشد و از بروز رفتارهای پرخطر پیشگیری کند.
از سوی دیگر، بیتفاوتی کامل والدین نیز به همان اندازه آسیبزاست. نوجوانانی که بدون هیچ چارچوب و گفتوگویی به حال خود رها میشوند، بیشتر در معرض تصمیمگیریهای نادرست و آسیبزا قرار میگیرند. بنابراین، آنچه اهمیت دارد، تعادل در نظارت است. پس پژوهشگران توصیه میکنند والدین درباره قوانین و خطرات فضای مجازی با فرزندشان گفتوگو کنند، احساسات و دیدگاههای نوجوان را جدی بگیرند و در عین نظارت، رابطهای صمیمی و امن با او داشته باشند.
نکته مهم این است که نحوه نظارت، مهمتر از خود نظارت است. زمانی که قوانین استفاده از گوشی یا اینترنت با گفتوگوی دوطرفه تعیین شود، نوجوان احساس احترام و اعتماد بیشتری دارد. در مقابل، کنترل پنهانی یا تصمیمهای ناگهانی و بدون توضیح، معمولا رابطه را تخریب میکند. همچنین بررسیها نشان دادهاند که برخی اپلیکیشنهای کنترل والدین ممکن است خودشان دارای خطرات امنیتی باشند و عملکردی شبیه نرمافزارهای جاسوسی داشته باشند؛ بنابراین والدین باید در انتخاب ابزارهای نظارتی نیز دقت کنند.
در نهایت باید گفت: اگر نوجوانتان در خانه و مدرسه عملکرد خوبی دارد و رابطهای نزدیک با شما دارد، سختگیری بیش از حد لازم نیست. اما اگر در معرض رفتارهای پرخطر است، تمرکزتان را بر اعتمادسازی، گفتوگو و پیوند عاطفی بگذارید، نه صرفاً محدودیت و تنبیه.
انتهای پیام
